نماد پروانه در جواهرات، مد و فشن، روانشناسی و حتی در افسانه‌ها و باورهای باستانی تا حد زیادی بیانگر مفهوم مشابهی است و آن چیزی نیست جز زیبایی، رهایی، تولدی دیگر و تعالی روح.
پروانه‌ها نماد آزادی و زیبایی هستند. این موجودات به خاطر ماهیتی که دارند، سمبل تغییر و نتایج مثبت نیز به‌شمار می‌روند. در برخی از باورهای عامیانه ، پروانه را تجسمی از دنیای دیگر، غیر از دنیای خاکی می‌دانند. آنها نمادی از روح، جاودانگی، تولد دوباره و همچنین سمبلی از توانایی تبدیل شدن هستند. از زمان‌های بسیار قدیم، مردم برای پروانه‌ها ارزش بسیاری قائل بودند. به این خاطر که روش تولد پروانه بسیار جالب است؛ در پاییز ، کاترپیلار به شفیره تبدیل می‌شود و در بهار یک پروانه از آن متولد می‌شود. هر یک از فرآیندها معنای نمادین خاص خود را دارد. به همین دلیل در ادامه‌ی این مطلب، نماد پروانه را در حوزه‌های مختلفی همچون دوران باستان، روانشناسی، فشن و صنعت طلا و جواهر مورد بررسی قرار داده‌ایم.
نماد پروانه در باستان
نماد پروانه برجامانده از دوران باستان تفاسیر گوناگونی دارد. به طور مثال، شکل پروانه روی سنگ در علم باستان‌شناسی، نماد شادی و خوشحالی کودکان است. در زمان باستان، عموما از نماد پروانه بر روی سنگ قبر کودکان استفاده می‌شده چون پروانه نماد زیبایی، ظرافت و پاکی روح نیز به‌شمار می‌آید.
همچنین پروانه سمبل تعالی روح به سمت جاودانگی است. البته در دوران باستان گاهی هم از پروانه به‌عنوان نمادی برای زندگی طولانی پس از مرگ استفاده می‌کردند. دلیلش هم تغیر شکل لارو (کرم پروانه) و تبدیل شدن آن به یک پروانه آزاد و زیباست. همین فرایند باعث شده تا در بسیاری از دوره‌های تاریخی در جهان از پروانه به عنوان نماد یک تغییر اساسی استفاده شود.
احتمالا با ما موافقید که تمامی این تفاسیر کامل قابل درک هستند. کرم پروانه دور خود پیله‌ای می‌پیچد و از خوردن و آشامیدن امتناع می‌کند تا در نهایت بتواند بال درآورد و در شمایل یک پروانه‌ی زیبا به آسمان پرواز کند. تمامی این مراحل شبیه رشد روحی و ذهنی انسان است. انسان‌ها نیز برای رسیدن به کمال عزلت‌نشینی می‌کنند و با روزه و ریاضت سعی می‌کنند ذهن و روح خود را صیقلی ببخشند؛ تا در نهایت به شناخت خود و جهان هستی برسند. در این زمان است که انسان از زندان جسم و مادیات رها می‌شود و به آرامش درونی می‌رسد.
به همین خاطر کاملا قابل درک است که در دوران باستان، پروانه را سمبل تعالی روح به سمت جاودانگی می‌دانستند.
نماد پروانه در فرهنگ‌های مختلف
نماد پروانه در فرهنگ‌ها و ادیان مختلف جهان تا حد زیادی شبیه به یکدیگر است. یعنی در واقع تمامی آنها به نوعی نشان‌دهنده‌ی زیبایی و تغییرات مثبت هستند. در زیر تعدادی از این مفاهیم را برایتان برشمرده‌ایم:
- پروانه در میان هنرمندان و نویسنده‌های ایرانی همیشه نماد مهر، دوستی، جانسپاری و از خودگذشتی است. در بسیاری از اشعار فارسی می‌خوانیم که پروانه به‌قدری دور شمع می‌گردد تا بسوزد و جانش را پای معشوق (نور شمع) بدهد. در ادبیات فارسی، پروانه با سوختن خود و فدا کردن جان شیرینش، ارزش و منزلت عشق را نشان می‌دهد.
- در فرهنگ ژاپن نیز پروانه نماد شادی و خوشبختی است. به طوری‌که در دوران باستان، تازه عروس‌های در مجلس عروسی خود چند پروانه زنده را به آسمان رها می‌کردند تا با این کار شادی و خوشبختی زندگی زناشویی خود را تضمین کنند.
- مردم مکزیک، نیوزیلند و بسیاری از اسلاوها (از جمله روسیه) بر این اعتقاد هستند که پروانه‌ها، روح مردگان محسوب می‌شوند و هرگز کشته نمی‌شوند.
- طبق افسانه‌های سرخپوستان باستان، پروانه‌ها می‌توانند آرزوهای انسان را به بهشت و خدا برسانند. در نتیجه، گفتن آرزو به پروانه‌ها باعث برآورده شدن آرزوها می‌شود.
- آزتک‌های نیز بر این اعتقادند که پروانه‌ها روح سربازانی هستند که در جنگ کشته شده‌اند در دوباره در شکل پروانه به دنیا بازگشته‌اند.
- مسیحیان کاتولیک، پروانه را نمادی از تولد دوباره و زنده شدن روح می‌دانند.
- در فرهنگ چینی نیز پروانه سمبل شادی، وفور نعمت و جاودانگی است.
- در میان سلت‌ها ، یک پروانه آتشین با بال‌هایی که تکان می‌خورند نماد گرمای آفتاب ، شور و اشتیاق روح برای زندگی است.
- در رم باستان این موجودات منادی جنگ بودند. اما در ترکیب با گل داوودی، پروانه به نمادی از زیبایی ابدی و طول عمر بدل می‌شد.
نماد پروانه در روانشناسی
گفتیم که پروانه نماد آزادی و زیبایی است. پروانه سمبل تعالی روح و تغییرات اساسی است. این سمبل‌ها در روانشناسی نیز به وضوح قابل لمس هستند. در روانشناسی مدرن، پروانه به‌عنوان نمادی از تولد دوباره به‌شمار می‌آید.
انسان افسرده، غمگین یا کسانی که از نظر روحی خسته هستند به کرم پروانه تشبیه می‌شوند که اگر کمی سختی به خود بدهند، می‌توانند به پروانه‌ای زیبا بدل شوند.
مهم‌ترین تعریف از مجموعه‌ی تعاریف نماد پروانه «تغییر» است. زمانی که یک کرم ابریشم یا لارو وارد چرخه‌ی طبیعی زندگی خود می‌شود، امیدوارانه شروع به تنیدن تارهایی در اطراف خود می‌کند و پیله‌ای گرد خود میبافد. با گذر زمان، او پیله را می‌شکافد و به پروانه‌ای با زیبایی شگفت‌انگیز تبدیل می‌شود.
به همین خاطر، در روانشناسی پروانه را نماد گذر از موانع و مشکلات و تلخی‌های زندگی و ساختن یک دنیای جدید می‌دانند. پروانه نشان می‌دهد که هیچ‌چیز در این دنیا دست‌نیافتنی نیست و با تلاش می‌توان از یک کرم مرده به یک پروانه زیبا تبدیل شد. پروانه‌ای که پر از نقش‌ونگارها و رنگ‌های دیدنی است.
نماد پروانه در فشن
استفاده از شکل و طرح پروانه در صنعت مد و فشن بیشتر از اینکه مفهوم نمادین در ذهن ایجاد کند، حس نوستالوژیک به ما می‌دهد. اغلب دخترها در دوران کودکی و نوجوانی خود لباس، جوراب، گل‌سر یا زیورآلاتی به شکل پروانه داشته‌اند.
پروانه یکی از طرح‌هایی است که در بسیاری از دوره‌های تاریخی موردتوجه طراحان مد و فشن قرار داشته. همچنان نیز استفاده می‌شود و بدون شک در آینده هم شاهد حضور این طرح در صنعت مد خواهیم بود. از سنجاق سینه با طرح پروانه گرفته تا طرح‌های چاپی یا برجسته پروانه روی لباس، زیورآلات، عینک، کیف یا کفش. حالا این سوال پیش می‌آید که نماد پروانه در فشن چیست؟ پروانه در دنیای مد هم نماد زیبایی و تغییر است و حس رهایی و آزادی فرد را نشان می‌دهد. یعنی اگر می‌خواهید شروعی تازه در زندگی خود داشته باشید، خوب است از لباس یا زیورآلاتی با طرح پروانه استفاده کنید تا حس دگردیسی شما به اطرافیان نیز منتقل شود.
نماد پروانه در جواهرات
پروانه سمبل تغییر مثبت و شادی و زیبایی است. پروانه نماد تولدی دوباره و ایجاد تغییرات اساسی است و بال‌های پروانه حس رهایی و آزادی را به انسان منتقل می‌کنند. بنابراین گفته می‌شود، کسی که در جواهراتش نماد پروانه دارد، درصدد ایجاد تغییر در زندگی خود است.
گوشواره طلا یا گردنبند پروانه یا هر شکل دیگر از پروانه در طلا و جواهرات یادآور چرخه‌ی گریز ناپذیر زندگی و تغییرات اساسی در آن است. این موجود زیبا حامل پیام ظرافت، زیبایی و طراوت نیز هست. به‌طوری‌که گفته می‌شود در جریان تفکر فمینیسم نیز این نشانه کاربرد دارد که با ماهیت پروانه نیز کاملا سازگار است.
پروانه به ما یادآور می‌شود تا خود را پیدا کنیم، بالهایمان را بگشاییم و با حرکت به سمت جلو جایگاه واقعی و زیبای خود را در زندگی بیابیم. بنابراین، اگر دوست دارید از این نماد زیبا در طلا و جواهرات خود استفاده کنید، می‌توانید طرح‌های متنوعی از گوشواره طلا، گردنبند طلا، دستبند، پابند و آویز طلا با طرح پروانه را در گالری طلای پرسته پیدا کنید. این جواهرات حتی برای کادو دادن به کسی به تازگی تغییری مثبت در زندگی خود ایجاد کرده‌است یا قصد ایجاد تغییر دارد نیز بسیار گزینه‌ی مناسبی به‌شمار می‌آیند. یا خرید طلا با طرح پروانه در واقع او را به ادامه‌ی راه درستی که در پیش گرفته تشویق می‌کنید.
