در این مطلب به طور مفصل روش‌های تشخیص زمرد اصل از بدل را برایتان توضیح داده‌ایم. اما پیش از آن خوب است بدانید سنگ زمرد اصل چیست و چه مشخصاتی دارد. برای این منظور تا انتهای این مطلب با بلاگ گالری پرسته همراه باشید.
زمرد اصل چیست و چه مشخصاتی دارد؟
زمرد سبز یا امرالد (Emerald) یک سنگ گرانبها و نوعی بریل معدنی است. درجه سختی آن ۷.۵ تا ۸ در مقیاس موس است. زمرد طبیعی چون از خانواده‌ی بریل است طیف‌های متفاوتی از رنگ سبز را شامل می‌شود.
زمرد اصل دارای جلای شیشه‌ای و خاکه‌ی سفیدرنگ است. یک زمرد اصل علاوه بر رنگ سبز باید درخشندگی و شفافیت بسیار بالایی هم داشته باشد. با اینکه درجه سختی زمردِ اصل بالاست، اما چون اغلب سنگ‌های زمرد دارای حفره و ترک هستند و ساختار یکپارچه ندارند، بسیار مستعد شکستن هستند. مخصوصا اگر ضربه‌ای به سنگ وارد شود ممکن است خیلی سریع ترک بخورد. زمردهای واقعی که خلل و فرج‌های کمی دارند بسیار کمیاب هستند. به طور کلی، سنگ‌های شفاف و سبز رنگ که رنگ ثانویه‌ی زرد و تیره ندارند، از همه گران‌قیمت‌تر هستند.
جالب است بدانید به شکاف‌ها و تداخلات سنگ زمرد در اصطلاح «باغ» می‌گویند. چرا؟ چون ظاهری شبیه خزه به آن می‌دهند. البته از این شکاف‌ها در هر سنگ زمردی یافت نمی‌شود.
همچنین خوب است بدانید که زمرد واقعی نسبتا سخت است و لبه‌های تراشیدگی‌های آن نباید هیچ نشانه‌ای از ساییدگی داشته باشد. اما زمرد مصنوعی و بدلی چون از مواد نرم‌تری ساخته می‌شوند (همانند شیشه) تراش‌های چنین سنگی تیزی کمتری دارد و با گذشت زمان و پس از چند بار استفاده، ساییده خواهد شد.
برش زمرد اغلب به صورت بیضی، مستطیل و لبه‌های گرد و منحی است. زمرد اصل در برابر اسیدها مقاوم است و با مواد شوینده مثل آب گرم و صابون مشکلی پیدا نمی‌کند. اما در برابر حرارت ممکن است ترک بخورد.
ویژگی‌های فیزیکی سنگ زمرد چیست؟
همان طور که گفتیم، زمرد (EMERALD) به رنگ سبز و به همین معناست که گونه‌ای از سنگ بریل به شمار می‌رود. از نظر ریشه شناسی نام این سنگ، واژه زمرد عربی‌شده لغت اسماراگدوس یونانی بوده و گویا از واژه‌ای در زبان سانسکریت به معنی سبز گرفته شده است.
جالب است بدانید نام اصلی فارسی زمرد دوال یا دوبال است. زمرد از نظر ترکیب شیمیایی و کانی‌شناسی، با فرمول Be3Al2(SiO3)6 از بریلیوم، آلومینیوم و سیلیکات تشکیل شده است که به همراه آکوامارین آبی، مورگانیت صورتی، هلیودور طلایی و بریل با رنگ پریده سبز به خانواده بریل تعلق دارد.
بریلِ خالص، بی‌رنگ است. اضافه شدن مقادیر ناچیزی کروم و وانادیوم، رنگ سبز زیبای زمرد را پدید می‌آورد. این سنگ به رنگ‌های سبز، سبز مایل به سیاه، سبز مایل به سفید، سبز مایل به زرد نیز در طبیعت یافت می‌شود.
معیارهای ارزش‌گذاری زمرد چیست؟
همانند تمامی سنگ‌های قیمتی، زمرد اصل هم بر اساس ۴ معیار رنگ، وزن، وضوح و برش ارزش‌گذاری می‌شود. تقریبا بیشتر سنگ‌های گرانبها را بر اساس رنگشان درجه‌بندی می‌کنند. اما این موضوع در مورد زمرد فرق دارد و مهم‌ترین معیار ارزش‌گذاری این سنگ، شفافیت و وضوح آن است. در بالا هم گفتیم که زمرد اصل باید سبز باشد و درخشندگی و شفافیت بالایی داشته باشد.
- رنگ (color): هر چه رنگ زمرد شدیدتر و شفافیت آن بیشتر باشد، ارزش بیشتری دارد.
- وزن (carate): زمرد اصولا در اندازه کوچک در طبیعت یافت می‌شود. اما اگر بیشتر از ۵۰ قیراط باشد از نظر قیمتی با سنگ الماس برابری می‌کند.
- تراش (cut): درخشش سنگ زمرد به تراش آن بستگی دارد و هر چه قدر خوش‌تراش‌تر باشد، گران‌تر است. برای سنگ زمرد تراش خاصی وجود ندارد. همان تراشی که در بقیه جواهرات به‌کار می‌رود، برای زمرد هم استفاده می‌شود. فقط به نسبت به الماس از پخ‌ها و زوایای کمتری استفاده می‌شود.
- شفافیت (clarity): زمرد بی‌عیب و کاملا شفاف بسیار نادر است. اما هر چه شفافیت سنگ بیشتر باشد، ارزش و بهای بیشتری دارد.
زمرد مات چیست؟
زمرد سنگ مخصوص متولدین ماه می میلادی (۱۱ اردیبهشت تا ۱۰ خرداد) در نظر گرفته می‌شود و با فصل بهار، روح بانشاط طبیعت و عشق بادوام و ماندگار ارتباطی تنگاتنگ دارد. زمردهای مات در بخش عمده شبکه بلورین خود عناصر دیگری نیز دارند که باعث می شود رنگ مات و کدری به خود بگیرد.
سنگ‌های زمرد «مات» برای استفاده در جواهرات ریز و ظریف مناسب نیستند اما در جواهراتی که ارزان‌تر هستند به کار می‌روند یا به شکل گردنبند یا دستبند مهره‌دار و تسبیح ساخته می‌شوند. وقتی زمرد «مات» به شکل تسبیح یا گردن‌آویز ساخته شود ظاهر لکه‌دار آن به سنگ فیروزه سبزرنگ شباهت دارد.
زمردهایی که کیفیت پایین‌تری دارند برای اهداف صنعتی، مانند سنگ آسیاب یا محور دوک نخ‌ریسی، به کار می‌روند.
سنگ زمرد مصنوعی (بدلی) چیست و آیا بی‌ارزش است؟
سنگ زمرد بدلی با مدل اصل آن به لحاظ ساختار شمیایی تفاوت دارد. زمرد مصنوعی از متریال‌های گوناگونی ساخته می‌شود که ممکن است مواد طبیعی را هم شامل شود. گاهی اوقات سنگ‌های قیمتی طبیعی و اصل همانند زبرجد و گارنت را به جای زمرد به مشتری‌های می‌فروشند.
زبرجد، نوع شفاف و تراش‌خورده نوعی کانی به نام الیوین است و رنگ سبز زیتونی دارد. زبرجد خودش هم جواهر است اما ارزش آن به اندازه زمرد نیست و قیمت ارزان‌تری دارد. این سنگ جلای شیشه و روغنی دارد و در مقابل مواد اسیدی پایدار نیست و در برابر فشار و ضربه‌ی شدید ترک می‌خورد.
گارنت هم سنگ جواهر دیگری است که در رنگ‌های مختلف در طبیعت یافت می‌شود. این سنگ در برابر اسیدها بسیار مقاوم است و به ندرت ذوب می‌شود. باید بدانید که بعضا از شیشه‌های رنگی به جای سنگ زمرد در جواهرات استفاده می‌کنند. این جواهرات را از قیمت پایینشان می‌توانید تشخیص دهید.
زمردهای مصنوعی در آزمایشگاه ساخته می‌شوند و بنابراین سعی می‌شود تا ساختاری مشابه به سنگ طبیعی داشته باشد. اما به طور کلی باید گفت که زمرد مصنوعی لزوما فیک و بی ارزش نیست. اما اگر نمونه مصنوعی را به عنوان زمرد اصل به شما قالب کنند، آن وقت است که کلاه سرتان رفته و باید نزد فروشنده بازگردید.
بهترین و مطمئن‌ترین روش برای تشخیص زمرد اصل از بدل این است که آن را نزد متخصص جواهرات ببرید تا با آنالیز سنگ واقعیت امر را برایتان بازگو کند.
روش‌های تشخیص زمرد اصل چیست؟
برای اینکه در همان زمان خرید بتوانید زمرد مصنوعی را از زمرد طبیعی تشخیص دهید، باید به مجموعه‌ای از نشانه‌ها توجه کنید. در زیر برایتان توضیح داده‌ایم:
۱. شکاف‌ها و ترک‌های سنگ
اول از همه باید بدانید که زمرد مصنوعی بسیار یکدست و تمیز و شفاف دیده می‌شود و ترک و خلل و فرج کمی در سطح آن مشاهده می‌شود. این در حالیست که زمرد طبیعی خلل و فرج زیادی دارد که با چشم عادی هم قابل تشخیص هستند.
۲. رنگ زمرد
زمرد اصل طیف‌های مختلفی از رنگ سبز را پوشش می‌دهد و از سبز کمرنگ تا سبز تیره را شامل می‌شود. زمرد بدل نیز سبز است اما برخی از آنها رنگ‌های اضافی دیگری در خود دارند که سبز نیست و بیشتر به زردی می‌زند. اگر هنگام خرید جواهر زمرد متوجه وجود سایه‌ی رنگی دیگر در آن شدید حواستان را جمع کنید زیرا ممکن است سنگی غیر از زمرد را به عنوان زمرد اصل و طبیعی به شما بفروشند.
۳. تراش سنگ
هنگام خرید جواهر با سنگ زمرد به تراش‌های سنگ توجه کنید. زمرد واقعی نسبتا سخت است و لبه‌های تراشیدگی‌های آن نباید هیچ نشانه‌ای از ساییدگی داشته باشد. اگر لبه‌ها نرم و شکننده باشند احتمالا زمرد تقلبی است.
۴. بازتاب نوری زمرد
برخی از سنگ‌های زمرد مصنوعی را می‌توان با تاباندن نور فرابنفش تشخیص داد. به این صورت که با تابش این اشعه، سنگ زمرد مصنوعی بازتاب نوری قرمزرنگ دارد. البته این روش تشخیص چندان قابل اعتماد نیست زیرا برخی از زمردهای طبیعی هم در برخی شرایط بازتاب نوری قرمز از خود نشان می‌دهند.
یا می‌توانید برای اطمینان از اصل یا بدل بودن زمرد، آن را زیر نور بگیرید. زمرد واقعی هیچ نوع فلاش رنگی از خود بازتاب نخواهد داد. زمرد طبیعی فلاش‌های اندکی بازتاب می‌دهد که اصطلاحا آتش نامیده می‌شوند. اما زمرد بدلی همچون رنگین‌کمان نور می‌تاباند و به این ترتیب می‌توانید غیر اصل بودن آن را تشخیص دهید.
۵. کیفیت سنگ زمرد
برعکس زمرد اصل، سنگ‌های تقلبی و بدلی به این خاطر که در آزمایشگاه ساخته می‌شوند بسیار عالی و یکدست دیده می‌شوند. از همین ویژگی آنها می‌توانید تقلبی بودن گوهر را تشخیص دهید.
زمرد ترکیبی چیست؟
برخی از سازندگان طلا و جواهر برای اینکه سنگ قیمتی را بزرگ‌تر از آنچه واقعا هست نشان دهند، به سنگ اصل و طبیعی، یک یا چند لایه پلاستیک یا شیشه اضافه می‌کنند. این مواد اغلب با رنگی غنی‌تر و فشرده‌تر از رنگ سنگ اصلی رنگ می‌شوند و از این‌رو جذاب‌تر و درخشان‌تر به نظر می‌رسند.
برای تشخیص سنگ‌های چند لایه فقط کافیست از کنار به آن نگاه کنید. اگر متوجه وجود لایه‌ها شدید، مطمئن شوید که این گوهر ناخالصی دارد.
اهمیت سنگ زمرد در تاریخ باستان و خواص درمانی
مردم دوران باستان بر این عقیده بودند که گوهر زمرد برای صاحب خود پاکدامنی و نجابت به ارمغان می‌آورد و او را از ارواح شیطانی و پلید مصون نگه می‌دارد. در یونان باستان، زمرد از سنگ‌های بسیار مورد احترام بوده اما در منطقه روم آن چنان مورد توجه قرار نمی‌گرفت و به ندرت کاربرد پیدا می‌کرد.
اهمیت زمرد در عهد باستان آن چنان است که نامش در کتاب آسمانی قوم یهود، تورات مقدس، هم آمده و در آن، زمرد را یکی از سنگ‌های زیربنای شهر بیت‌المقدس معرفی کرده است. از همین روست که زمرد در نظر قوم بنی اسرائیل ارج و قرب خاصی دارد.
توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که در دوران گذشته و عهد عتیق، انواع سنگ‌های جواهر اصل بیش از آن که به عنوان زیورآلات زینتی به کار روند، جنبه درمانی و دارویی داشتند؛ به طوری که پزشکان، گاهی خوردن یا تنقیه پودر و جوشانده سنگ‌ها را به بیماران خود تجویز می‌کردند.
خواص درمانی زمرد اصل چیست؟
سنگ زمرد در میان سنگ‌های دیگر ویژگی‌های برجسته‌تری هم داشت و به دلیل باور شدید به خواص دارویی و شفابخشی این سنگ، بیش از گوهرهای دیگر مورد اهمیت واقع می‌شد. مثلا اطبای آن دوران جوشانده زمرد را برای درمان سرطان یا علاج صرع و همچنین درمان اسهال خونی تجویز می‌کردند.
پزشکان یونانی قدیم بر این باور بودند که دود زمرد پودرشده و سوزانده برای درمان مارگزیدگی، سرماخوردگی و تنگی نفس مفید است. علاوه بر این، مدت‌ها قبل از این که عینک و ذره‌بین ساخت شود، از سنگ زمرد تراش خورده به منظور مطالعه و مشاهده اشیای ریز استفاده می‌شد و به همین علت به سنگ زمرد «سنگ مطالعه» هم می‌گفتند.
آیا در ایران هم منابع زمرد وجود دارد؟
زمرد در اقصی نقاط دنیا یافت می شود اما اکثر آنها در کشوررهای برزیل، کلمبیا، زیمبابوه و پاکستان هستند.
معدن باغ برج کرمان در جنوب کرمان و در منطقه اسفندقه واقع شده که مملو از سنگ زمرد است. افراد محلی در این منطقه اقدام به جمع‌آوری این کانی می‌کنند و با توجه به میزان شفافیت و اندازه زمرد، آن را به افراد واسطه می‌فروشند. ظاهراً این کانی، پس از خریداری به خارج از کشور ارسال می‌شود.
قیمت هر قیراط زمرد
از آنجا که زمرد اصل تنوع زیادی دارد، با قیمت‌های بسیار متنوعی هم در بازار جهانی خرید و فروش می‌شود. اما در زیر نگاهی کوتاه داریم به محدوده‌ی قیمتی انواع زمرد در جهان:
- زمرد کلمبیا مشهورترین و گران‌قیمت‌ترین نوع زمرد در جهان است. قیمت هر قیراط زمرد کلمبیا در بازارهای جهانی بین ۵۰ تا ۴ هزار دلار است. این در حالی‌است‌که سنگ‌های با تراش، رنگ و خلوص عالی با قیمت‌های بالاتری نیز خرید و فروش می‌شوند.
- زمرد پنجشیر افغانستان دارای کیفیت بسیار بالایی هستند و قیمت بالایی دارد. به طوری‌که در بازارهای جهانی تا ۵۰۰ دلار خرید و فروش می‌شود. این در حالی‌است‌که نمونه‌های خاص با خلوص و رنگ عالی تا قیمت ۴ هزار دلار به ازای هر قیراط نیز معامله شده است.
- زمرد زامبیا از معادن زمرد کشور زامبیا استخراج می‌شود و کیفیت بسیار بالای دارد. این زمرد برای رنگ و شفافیتش مشهور است. زمرد زامبیا با اینکه قیمت بالایی دارد اما نسبت به کلمبیا یا پنجشیر افغانستان تقریبا ارزان است. به‌طوری‌که در بازار جهانی نهایتا تا ۲ هزار دلار خرید و فروش می‌شود.
- زمرد هندی ارزان‌ترین نوع زمرد است. به‌طوری‌که در بازار ایران معمولا حدود ۱ دلار به ازای هر قیراط خرید و فروش می‌شود.
سخن پایانی
فروشگاه آنلاین طلای دست‌ساز پرسته، محصولات متنوعی از ترکیب طلا و زمرد اصل و نگین‌های اتمی به رنگ زمرد دارد. از جمله می‌توان به گردنبند طلا، دستبند طلا، گوشواره، آویز طلا و …. اشاره کرد. تمامی این مصنوعات، با طلای ۱۸ عیار ساخته می‌شوند و تنوع قیمت آنها نیز بسیار زیاد است.
برای اینکه با روش‌های سفارش آنلاین طلا و پرداخت هزینه آشنا شوید، می‌توانید به صفحه نحوه سفارش و پرداخت این وب‌سایت مراجعه کنید. اگر در مورد تعویض یا پس دادن طلای خریداری شده سوالی دارید، می‌توانید به صفحه تعویض و بازگشت کالا مراجعه کنید. اگر پاسخ سوال شما در آنجا نبود، از طریق صفحه تماس با ما از گروه پشتیبانی گالری پرسته کمک بگیرید.
