اواخر هرسال، چند تعطیلات مهم وجود دارد که اکثر آمریکایی‌ها آن‌ها را جشن می‌گیرند. مدت بسیار زیادی است که روز شکرگزاری در چهارمین پنجشنبه نوامبر و کریسمس در ۲۵ دسامبر، جشن گرفته می‌شود؛ اما از حدود ۳۰ سال قبل، جمعه بعد از روز شکرگزاری یعنی بلک فرایدی هم به‌اندازه دو مورد دیگر مهم شده است. این روز، چنان ازنظر کسب‌وکارها و عموم مردم جذاب و هیجان‌انگیز بود که به‌مرور به سراسر جهان و فرهنگ‌های مختلف راه خود را باز کرد و امروزه بیش از نیمی از کشورهای دنیا مراسم خاص بلک فرایدی را اجرا می‌کنند. گالری پرسته قصد دارد در این مقاله به ویژگی‌های این روز در کشورها و فرهنگ‌های مختلف ازجمله ایران، بپردازد.
بلک فرایدی؛ رویدادی جهانی
بلک فرایدی که به‌عنوان روز آغاز خریدهای کریسمس نیز شناخته می‌شود، تبدیل به‌روز ویژه‌ای برای خرید، در سراسر جهان شده است. در سال‌های اخیر نیز استقبال از جمعه سیاه در سطح جهانی بسیار افزایش‌یافته و طبق تحقیقات، حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از ۱۹۵ کشور جهان، ازجمله کشورهای اروپا، آمریکای مرکزی و جنوبی، آسیا و آفریقا، به‌نوعی مراسم بلک فرایدی را در کشور خود اجرا می‌کنند.
حتی در برخی از کشورها، جمعه سیاه جزو تعطیلات رسمی به شمار می‌آید تا مردم راحت‌تر از این فرصت برای خرید محصولات با تخفیف، استفاده کنند. این روز، نه‌تنها فرصتی عالی برای خرید محصولات باقیمت پایین به شمار می‌آید بلکه نشان‌دهنده جهانی‌شدن تجارت و فرهنگ مصرف‌گرایی نیز هست. در ادامه، ویژگی‌های بلک فرایدی در چند کشور مختلف را به‌طور خلاصه بررسی می‌کنیم:
۱. آمریکا – زادگاه بلک فرایدی
این سنت آمریکایی از دهه ۱۹۸۰ آغازشده است. بااینکه جمعه سیاه به یک رویداد جهانی تبدیل‌شده؛ اما ایالات‌متحده همچنان زادگاه این سنت به شمار می‌آید. در ایالات‌متحده، این روز شلوغ‌ترین و پرفروش‌ترین روز خرید سال است. خرده‌فروشان ایالات‌متحده در سال ۲۰۲۳، انتظار دارند که فروش جمعه سیاه به بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار برسد که این رقم تقریباً دو برابر فروش جمعه سیاه در سال ۲۰۰۹ است. در سال‌های اخیر، گزارش‌هایی از درگیری‌ها و حتی خشونت در فروشگاه‌های ایالات‌متحده در روز جمعه سیاه منتشرشده است؛ اما باوجوداین چالش‌ها، این روز همچنان سنتی محبوب در آمریکا به شمار می‌آید.
۲. کانادا – بلک فرایدی در کشور همسایه
در ابتدا کانادا در برابر نفوذ جمعه سیاه به کشورش بسیار مقاوم بود. با توجه به همسایه خود یعنی ایالات‌متحده، به نظر می‌رسید این کشور پذیرنده بعدی مفهوم «بلک فرایدی» باشد؛ اما دهه‌ها طول کشید تا بلک فرایدی در این کشور اجرا شود. یکی از دلایل این پذیرش دیرهنگام این بود که به خاطر نزدیکی به آمریکا و ارزش بالای پول کانادا تا دهه اول قرن ۲۱، کانادایی‌ها در این روز، به آمریکا سفرکرده و خرید از این کشور، برایشان مقرون‌به‌صرفه تر بود.
در سال‌های بعد خرده‌فروشان کانادایی شروع به ایجاد فروش جمعه سیاه خود کردند تا کانادایی‌ها را از خروج از کشور برای خرید، منصرف کرده و سود حاصل از فروش در این روز را خودشان به دست آورند و بالاخره در سال ۲۰۱۲، جمعه سیاه در کانادا به یک رویداد بزرگ تبدیل شد. در سال ۲۰۲۳، انتظار می‌رود که فروش بلک فرایدی در کانادا به بیش از ۱۰ میلیارد دلار برسد.
۳. بریتانیا – از مقاومت تا پذیرش
بریتانیا بیش از سه دهه از جمعه سیاه استقبال نکرد. این وضعیت تا سال ۲۰۱۰ ادامه داشت تا اینکه شرکت‌ها و فروشگاه‌های آمریکایی مستقر در انگلستان، شروع به فروش بلک فرایدی در این کشور کردند. این روز، به‌سرعت محبوب شد و به خرده‌فروشان انگلیسی انگیزه داد تا فروش مشابهی را در جمعه سیاه ارائه دهند. در سال ۲۰۱۶، فروش بلک فرایدی در انگلستان به ۱.۲۳ میلیارد پوند رسید که نسبت به سال ۲۰۱۵ افزایش ۲.۲ درصدی داشت. این رقم از آن زمان همچنان روند سعودی داشته و انتظار می‌رود که در سال ۲۰۲۳ به بیش از ۲ میلیارد پوند برسد.
۴. فرانسه – روند آهسته پذیرش
بلک فرایدی هنوز هم در حال حاضر به‌طور کامل بخشی از فرهنگ خرید فرانسه نشده است. در بلک فرایدی سال ۲۰۱۴، برندهای آمریکایی آمازون و اپل، روی برخی از محصولات خود برای فرانسویان، تخفیف‌هایی تا ۸۵% ارائه کردند و همین امر باعث شد که جمعه سیاه به‌سرعت در فرانسه محبوب شود؛ اما این محبوبیت، در فرانسه با مخالفت‌هایی نیز همراه بوده است. بعضی از فرانسوی‌ها معتقدند که جمعه سیاه یک روز مصرف‌گرایی بیش‌ازحد و تهاجمی است و نگران‌اند که این روز بر کسب و کارهای کوچک محلی تأثیر منفی بگذارد.
در سال ۲۰۲۳، دولت فرانسه قوانین جدیدی تصویب و بلک فرایدی را به دو دوره‌فروش ۶ هفته‌ای در ماه‌های ژانویه و ژوئیه تغییر داد. این تغییرات نشان می‌دهد که دولت فرانسه در حال تلاش برای کنترل بلک فرایدی در فرانسه است و هنوز مشخص نیست که آیا این اقدامات، مانع تغییر فرهنگ خرید مردم فرانسه در این روز می‌شود یا نه!
۵. آلمان – رویکرد فرهنگی متفاوت
آلمان در سال‌های اخیر، جمعه سیاه را با یک تفاوت کلیدی، پذیرفته است. بلک فرایدی در این کشور یک روز نیست و یک هفته طول می‌کشد و به آن هفته سیاه یا خرید سیاه گفته می‌شود. این رویداد، از یکشنبه قبل از شکرگزاری شروع‌شده و تا یکشنبه بعدازآن ادامه می‌یابد.
بلک فرایدی آلمانی، به‌اندازه سایر نقاط جهان، دیوانه وارو هیجانی نیست. ساعات کاری فروشگاه‌ها ثابت می‌ماند و اکثر فروشگاه‌ها یکشنبه‌ها بسته هستند. قیمت‌ها نیز به‌شدت کاهش نیافته و اجناس فقط کمی ارزان‌تر می‌شوند. آلمان، فرهنگ خرید متفاوتی با ایالات‌متحده دارد. آلمانی‌ها تمایل دارند خرید خود را به‌آرامی و با دقت انجام دهند. آن‌ها همچنین به کیفیت محصولات اهمیت زیادی داده و حاضرند برای محصولات باکیفیت، پول خوبی پرداخت کنند.
بااینکه دولت آلمان، نگران تأثیر بلک فرایدی بر کسب و کارهای کوچک محلی است؛ ولی همچنان هفته سیاه، رویداد مهمی در این کشور به شمار آمده و انتظار می‌رود فروش در این هفته ۲۰۲۳، به بیش از ۱۰ میلیارد یورو برسد.
برای خواندن حوادث عجیب بلک فرایدی میتوانید کلیک کنید.
بلک فرایدی در ایران
بر اساس تحقیقات، ۳۴ درصد از ایرانیانی که قصد شرکت در جمعه سیاه رادارند، از قبل می‌دانند چه چیزی را می‌خواهند بخرند و در سال ۲۰۲۰، فروش بلک فرایدی در ایران به ده ها میلیارد تومان رسید و نسبت به سال ۲۰۱۹، افزایش ۲۰ درصدی داشت. آمار سال‌های گذشته نشان می‌دهد که محبوب‌ترین دسته محصولات در میان خریداران جمعه سیاه در ایرانیان عبارت‌اند از:
- پوشاک و کفش
- جواهرات
- لوازم الکترونیکی
- لوازم‌آرایشی و عطر
جواهرات از محبوب‌ترین خرید مردم ایران بعد از پوشاک است؛ چراکه استفاده از جواهرات نزد ایرانیان از زمان‌های بسیار قدیم رایج بوده و از آن به‌عنوان هدیه یا آراستن خود بهره می‌بردند. در سال‌های اخیر، ارزش مادی و جنبه سرمایه‌گذاری طلا و جواهرات نیز در این کشور بسیار بالاتر رفته و همین امر باعث استقبال بیشتر مردم در روز بلک فرایدی از این محصولات شده است.
سخن پایانی
سعی کردیم بعضی از فرهنگ‌ها و رویکردهای متفاوت نسبت به بلک فرایدی را بررسی کنیم تا بیشتر با تأثیر این روز بر تجارت جهانی و فرهنگ خرید مردم دنیا آشنا شویم. خرید طلا و جواهرات در این روز نیز می‌تواند نسبت به فرهنگ‌عامه مردم هر کشور متفاوت باشد. در ایران تمایل به خرید جواهرات چه ازلحاظ فرهنگی و چه مالی، بسیار جایگاه ویژه‌ای دارد و بلک فرایدی، فرصت مناسبی برای تهیه این کالا به شمار می‌آید. گالری پرسته به‌عنوان اولین فروشگاه اینترنتی طلا ایران، با ارائه جواهرات دست‌ساز و سفارشی، سعی دارد تا در بلک فرایدی، خدمات و تخفیف‌های ویژه‌ای را به شما عزیزان ارائه دهد.
