سنگ یشم چیست و چه خواصی دارد؟
سنگ یشم یک سنگ قیمتی سبزرنگ است که در عمق افسانه‌ها، اسطوره و سمبلیسم یا نمادگرایی رخنه کرده است و طرفداران خاص خودش را دارد. این سنگ، در طی حدود ۷ هزار سال گذشته، همواره مورد احترام بوده و در نوع خود گنجینه‌ای ارزشمند به شمار می‌رفته است.
سنگ یشم در طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها در بازار وجود دارد و در فروشگاه‌های جواهرفروشی جلوه‌گری می‌کند.
یشم از زمان‌های خیلی قدیم در حوزه هنر و جواهرات به عنوان جاذبه شانس، برای تزیین سنجاق مو و شانه، در حجاری و سنگ‌تراشی و همین طور در بخشی از مراسم مذهبی چین باستان و سایر فرهنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است. اهمیت و قدرت سنگ یشم از چند وجه است: استفاده از یشم به عنوان دستبند یا آویزان کردن آن از گردن تنها یکی از روش‌های مختلف استفاده از این سنگ گوهر یا جواهر زینتی محافظ محسوب می‌شود.
نگاهی به تاریخچه یشم
سنگ‌یشم یا Jade در چین باستان با نام “یو” یا “جواهر سلطنتی” بین مردم معروف بوده است. در گذشته، ارزش آن بسیار بالا بود به طوری که حتی در فرهنگ غربی با الماس یا طلا قابل قیاس دانسته می‌شد.
سختی جنس این سنگ باعث شده بود که برای استفاده در انواع سلاح‌ها و ابزارها یک سنگ ایده‌آل در نظر گرفته شود. اما از طرف دیگر، زیبایی یشم به گونه‌ای دلبری می‌کرد که هنوز هم توسط چهره‌های برجسته فرقه‌های مختلف، شخصیت‌های آیینی و دینی مشهور یا حتی سنگ قبر برای اعضای خانواده امپراتوری و جواهرات زینتی آنها به کار می‌رود.
یشم از دیرباز یک سنگ قدرتمند در نظر گرفته می‌شد و از همان دوران باستان، یعنی حدود ۵ هزار سال قبل از میلاد مسیح، در مراسم مذهبی و آیینی در کشور چین مورد استفاده قرار می‌گرفت. مردم چین سنگ یشم را به منزله قدرت محافظت از بدن و روح، چه برای افراد زنده و چه برای مردگان خود می‌دانند.
ارزش یشم به تدریج به فراتر از کشورهای آسیایی نیز سرایت کرد. در آمریکای مرکزی، قبایل مایاها، آزتک‌ها و اولمک‌ها هم ارزش یشم را بالاتر از طلا ارزیابی می‌کردند. قبایل بومی مائوری در نیوزلند سنگ یشم بومی را در اسلحه و وسایل فرقه‌ها و آیین‌های مختلف حک کردند. حتی در مصر باستان، یشم سنگی بود که مظهر آرامش، تعادل و عشق درونی پنداشته می‌شد.
نمادگرایی با استفاده از سنگ‌یشم
مردم چین باستان برای جلوگیری از شرارت، نیروهای پلید و اهریمنی و صدمات روحی و جسمی سنگ یشم را به منزله یک ابزار تزیینی اما محافظ بر سر و دست و گردن خود آویزان می‌کردند. امروزه، یشم بر روی لوح‌های نمادین کوچکی به نام “pi” حک می‌شود و در مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از چینی‌ها برای نشان دادن وضعیت اجتماعی خود، آویز و زیور آلات یشمی می‌انداختند.
عقاید باستانی مرتبط با قدرت یشم در دنیای مدرن امروز هنوز هم وجود دارد؛ از جمله تمرین انداختن دستبندهای یشم برای محافظت. والدین چینی اغلب دستبندهای یشم را به دختران یا پسرانشان می‌دهند تا حمایت و عشق والدین را به آنها یادآوری کنند.
سنگ یشم به عنوان نمادی از زیبایی، گرانبهایی و تجسم فضائل کنفسیوس به حساب می‌آید: یعنی تجسم شجاعت، دلسوزی، فروتنی، خرد و عدالت.
آشنایی با انواع سنگ یشم
به طور کل، دو نوع یشم وجود دارد:
- جیدیت: یشم سبز ( jadeite)
- نفریت: در رنگ‌های متنوع ( nephrite)
نفریت رایج‌ترین نوع یشم است که ارزش آن بیشتر به کیفیت هنری شکل دادن و شیوه حک کردن نقش خاص روی آن بستگی دارد تا به خود سنگ واقعی.
اما جیدیت به دلیل کیفیت بالای شفافیت و سایه‌های سبز عمیقی که دارد، بسیار ارزشمندتر در نظر گفته می‌شود. خوب است بدانید بیشتر جواهرات از جیدیت ساخته می‌شوند، نه نفریت.
ویژگی‌های مهم سنگ یشم
گذشته از رنگ یک تکه سنگ جواهر یشم، ویژگی‌های مختلفی وجود دارد که باید در سنجش ارزش یشم از آنها آگاه باشید؛ به ویژه در جیدیت که نوع باارزش‌تر یشم است.
کیفیت مطلوبی که باید در سنگ یشم در جست‌وجوی آن باشید شامل پرداخت نهایی صاف و یکدست یشم، بافت یکنواخت آن، فراتابی زجاجی یا شیشه‌ای ، شفافیتی شبیه به عسل و دارا بودن رنگ تند و یکنواخت است.
هر سنگ یشمی که بافت لکه‌دار یا غیرواضح دارد، هر گونه کدری در آن مشاهده می‌شود و رنگ بی‌روح یا ترک‌های ریزی دارد، از ارزش کمتری برخوردار است.
انواع مختلف رنگ‌های یشم
یشم نفریت معمولاً سبز رنگ است؛ گاهی خاکستری-سبز ، گاهی هم سبز تیره. علاوه بر این، به رنگ‌های مایل به قرمز، سفید یا زرد مایل به قرمز نیز وجود دارد. جیدیت اغلب به رنگ سبز است اما در رنگ‌های صورتی یا سفید و همچنین قهوه‌ای، بنفش، سیاه و قرمز نیز دیده می‌شود.
نحوه پخش رنگ در سراسر یک تکه سنگ یشم در ارزش آن تأثیر می‌گذارد. بهترین یشم دارای رنگی یکنواخت و خالص است. با ارزش‌ترین قطعه‌های سنگ یشم موجود در اروپا و ایالات متحده آمریکا سبزرنگ و به رنگ سبزیجات هستند: یعنی سیب، اسفناج یا سبز زمردی. با این حال، در آسیا یشم‌هایی بیشتر مورد توجه قرار می گیرند که به رنگ سفید خالص یا زرد ملایم با تزیینات صورتی نرم هستند.
در جواهرفروشی، سنگ یشم اسطوخودوس یا لوندِر محبوب و پرطرفدار است.
یکی از گران‌قیمت‌ترین انواع یشم، یشم سبز سلطنتی است که به رنگ زمردی و نیمه شفاف در برمه یافت می‌شود.
روش‌های تشخیص یشم اصل
یک روش ساده برای تشخیص یشم اصل این است که چند دقیقه آن را در دست نگه دارید. سنگ به خودی خود سرد است اما وقتی آن را چند دقیقه در دست بگیرید، گرم می‌شود. این نشانه اصل بودن یشم است.
سنگ جید را همچنین می‌توانید با وسیله ساده‌ای همچون قیچی هم تست کنید. با قیچی تیز روی یشم خراش ایجاد کنید. اگر خراش سفید رنگ بعد از پاک کردن از بین رفت یعنی جید اصل است.
با سوزن هم می‌توانید اصالت سنگ را مشخص کنید. یک سوزن را مدتی زیر آب داغ نگهدارید. سپس نوک آن را به سطح یشم بکشید. اگر یشم اصل باشد، به هیچ عنوان خال برنمی‌دارد و سطحش خراشیده نمی‌شود.
استفاده از یشم در جواهرات
سنگ یشم با توجه به رنگی که دارد اغلب مواقع در پایه‌هایی از جنس طلای زرد یا نقره استرلینگ جاگذاری می‌شود. این سنگ بهشتی را می‌توان در فرم‌ها، شکل‌ها و اندازه‌های متنوع برش داده و استفاده کرد. دستبند سنگ یشم یکی از محصولات موجود در گالری پرسته است.
هنگامی که قصد خرید طلایی دارید که چند سنگ یشم مختلف روی آن سوار شده، از همرنگ بودن همه سنگ‌ها مطمئن شوید. همچنین سعی کنید که یشم به رنگ تیره خریداری کنید تا جلوه‌ی بیشتری روی طلا داشته باشد.
خواص درمانی جید
Jade برای درمان بیماری‌های کلیوی بسیار مفید است. چینی‌ها در دوران باستان این سنگ را مقدس می‌دانستند و به همین خاطر آن را بین لب‌ها، سوراخ‌های گوش و بینی مرده قرار می‌دادند تا شیطان را از مرده دور نگه دارد.
در چین همچنین از یشم برای بخت خوب، طول عمر و عشق استفاده می‌شود. همچنین گفته می‌شود یشم، سنگ صلح و دوستی است و خاصیت ضد استرس و ضد اضطراب دارد. در درمان تشنج، بیماری‌های ریه و بیماری‌های پوستی نیز موثر است.
در کشورهای شرقی یشم نماد صلح و آرامش است.
گفته می‌شود اگر یشم را در خانه یا محل کار بگذارید، نیروهای منفی را دور می‌کند و شادی و آرامش را در آن محیط جاری می‌کند.
سوالات رایج در مورد سنگ‌یشم
- چگونه خودمان در خانه می‌توانیم سنگ جواهر یشم را تمیز کنیم؟
برای تمیز کردن یشم باید فقط از آب استفاده کنید. برای این منظور، درون آب ولرم مقدار بسیار کمی پودر صابون ملایم بریزید. دستمال نخی یا دستمالی که پرز نمی‌دهد را به محلول آغشته کنید و روی سطح یشم بمالید. سپس با دستمال دیگری آن را خشک کنید. از دیگر مواد شوینده و شیمیایی نباید برای تمیز کردن یشم استفاده کنید زیرا به سنگ آسیب می‌رساند. - یشم فقط به رنگ سبز در طبیعت وجود دارد؟
خیر این سنگ علاوه بر رنگ سبز در رنگ‌های سفید، زرد، آبی و خاکستری هم در طبیعت یافت می‌شود. جالب است بدانید که یشم سلطنتی که در میانمار یافت می‌شود، با ارزش‌ترین فرم شناخته شده سنگ یشم است که رنگ سبز زمردی دارد. - آیا می‌توان با جواهری که یشم دارد به استخر یا حمام رفت؟
خیر، کلر که برای ضدعفونی کردن آب استخرها اضافه می‌شود می‌تواند به یشم آسیب برساند. پس قبل از رفتن به استخر حتما جواهر یشم را دربیاورید. موقع حمام کردن هم طلای خود را کنار بگذارید و با یشم زیر دوش نروید زیرا مواد شوینده شیمیایی به آن آسیب وارد می‌کنند. - از کجا تشخیص دهیم که یشم اصل است؟
یک روش ساده برای تشخیص یشم اصل این است که چند دقیقه آن را در دست نگه دارید. سنگ به خودی خود سرد است اما وقتی آن را چند دقیقه در دست بگیرید، گرم می‌شود. این نشانه اصل بودن یشم است.
سعیده اکبری
منبع: leaf
